Финансы и IT

Бірінші крeдиттік бюрoны&#1187 ж&#1199ргізгeн сo&#1187&#1171ы сaрaптaмaлы&#1179 шoлуыны&#1187 н&#1241тижeсінe с&#1241йкeс, &#1178aзa&#1179стaндa жeкe т&#1201л&#1171aлaрды&#1187 aл&#1171aн нeсиeлeрі бoйыншa 5,96 триллиoн тe&#1187гe &#1179aрыз бaр. Шaмaмeн 6,3 миллиoн &#1179aзa&#1179стaнды&#1179ты&#1187 aтынa нeсиe р&#1241сімделген ж&#1241не оларды&#1187 арасында 1,5 миллион&#1171а жуы&#1179 адамда несиені т&#1257леу мерзімінен бір к&#1199ннен аса уа&#1179ыт &#1257тсе де &#1179арызы т&#1257ленбеген.

Несиесін т&#1257лемей немесе т&#1257лей алмай ж&#1199рген адамдарды&#1187 т&#1199рлі о&#1179и&#1171асын к&#1199нделікті &#1257мірден кездестіреміз. Оларды&#1187 к&#1257бі коллекторларды&#1187 шал&#1171ан &#1179о&#1187ырауы, &#1179ор&#1179ытып, &#1199ркіткен &#1241рекеттері туралы айтып жатады. 

Десек те, б&#1201&#1171ан дейін &#1178Р &#1200лтты&#1179 банкіні&#1187 &#1257кілдері коллекторларды&#1187 борышкерге бір к&#1199нде са&#1171ат 08.00-21.00 аралы&#1171ында е&#1187 к&#1257бі 3 рет &#1179о&#1187ырау шала алатынын ж&#1241не демалыс, мереке к&#1199ндері хабарласу&#1171а тыйым салын&#1171анын м&#1241лімдеген болатын. Сонымен &#1179атар, банктегілерді&#1187 айтуынша, коллектор мен борышкер аптасына е&#1187 к&#1257бі 3 рет, ал к&#1199ніне бір рет &#1179ана са&#1171ат 08.00-21.00 аралы&#1171ында кездесе алады, ал кездесу уа&#1179ытын борышкер белгілейді. 

Жалпы, коллекторлар несие т&#1257ленбеген жа&#1171дайда &#1179андай шаралар &#1179олдану&#1171а &#1179&#1201&#1179ылы? Олар &#1179алай ж&#1201мыс істейді ж&#1241не оларды&#1187 ма&#1179сат, м&#1199ддесі не? Tengrinews.kz тілшісіні&#1187 б&#1201л с&#1201ра&#1179тарына толы&#1171ыра&#1179 за&#1187гер Жанат Б&#1199тінбаев жауап берді.

«Туыстары&#1187ызды соттайын деп жатырмын…»

Коллекторларды&#1187 істейтін іс-шаралары &#1179азіргі кезде за&#1187намамен реттелді, я&#1171ни коллекторлы&#1179 &#1201йымдар&#1171а &#1179атысты арнайы за&#1187 шы&#1171арыл&#1171ан, ол &#1178аза&#1179стан Республикасыны&#1187 Коллекторлы&#1179 &#1179ызмет туралы за&#1187ы деп аталады. Олар к&#1257бінесе телефон ар&#1179ылы іс-шаралар &#1179олданады, борышкерге хабарласып, «&#1179арызы&#1187ыз бар, а&#1179ша&#1187ызды &#1179ашан т&#1257лейсіз?» деп, талап &#1179ылады. Біра&#1179 олар &#1179о&#1187ырау шал&#1171ан кезде а&#1179паратты шынайы т&#1199рде айтып, &#1257здерін таныстыруы керек. К&#1257п жа&#1171дайда, коллекторлар телефонмен с&#1257йлесу барысында жал&#1171ан а&#1179параттарды айтады. &#1256здерін сотпыз, прокуратурада ж&#1201мыс істейміз деп таныстырады. Сондай-а&#1179, «сот орындаушымын, сізді&#1187 б&#1199кіл &#1179&#1201жаттары&#1187ызды арестке &#1179ояйын деп жатырмын, сізді&#1187 туыстары&#1187ыз соттайын деп жатырмын» деген с&#1257здерді айту&#1171а дейін жол береді. Я&#1171ни, олар осындай іс-&#1241рекеттер ар&#1179ылы адам&#1171а психикалы&#1179 &#1179ысым жасап, &#1179ор&#1179ытып, одан к&#1257бірек а&#1179ша &#1257ндіру, &#1257сіма&#1179ы, айыпп&#1201лдарымен &#1179оса соманы &#1257ндіруді ма&#1179сат т&#1201тады.

Несие &#1179&#1201пиясын жарияла&#1171ан адам жауапкершілікке тартылады

&#1240рине, коллекторлы&#1179 компанияларды&#1187 барлы&#1171ы бірдей осылай ж&#1201мыс істейді деп айту&#1171а болмайды, кейбіреулері жа&#1179сы ж&#1201мыс істейді. Олар ж&#1201мыстарын &#1241деп пен т&#1241ртіпке сай ат&#1179арады. Дегенмен, коллекторлы&#1179 &#1201йымдарды&#1187 басым б&#1257лігі за&#1187 талаптарына ба&#1171ынбай, &#1241лі к&#1199нге дейін жал&#1171ан а&#1179параттармен адамдарды &#1179ор&#1179ытып, олар&#1171а &#1179айта-&#1179айта &#1179о&#1187ырау шалып, тіпті оларды&#1187 туыстарына, к&#1257ршілеріне, достарына хабарласып, &#1179ор&#1179ытады. М&#1201ны&#1187 барлы&#1171ы &#1241рине за&#1187сыз іс-&#1241рекеттер. &#1256йткені, банктік &#1179&#1201пияны&#1187, &#1179андай да бір несиені&#1187 &#1179&#1201пиясын &#1199шінші т&#1201л&#1171а&#1171а жария &#1179ылу&#1171а оларды&#1187 &#1179&#1201&#1179ы&#1171ы жо&#1179. Банктік &#1179&#1201пия деген за&#1187мен &#1179ор&#1171алады, оны жарияла&#1171ан адам жауапкершілікке тартылуы тиіс. Тіпті коллекторлы&#1179 компаниялар осындай іс-&#1241рекеттерге жол берген жа&#1171дайда оларды&#1187 &#1199стінен ша&#1171ым т&#1199сіруге болады. &#1178арапайым азаматтар олардан жапа шексе, жал&#1171ан а&#1179парат беріліп, оларды&#1187 &#1179ор&#1179ытуларына душар бол&#1171ан адамдар прокуратура&#1171а, &#1200лтты&#1179 банкке, &#1241ділет бас&#1179армасына ша&#1171ымдана алады.

© topdialog.ru

Коллекторлар &#1179ор&#1179ыт&#1179аны &#1199шін борышкерге &#1257тема&#1179ы т&#1257леді

&#1240ділет бас&#1179армасында коллекторлы&#1179 компанияларды тіркеуді&#1187 реестрі бар. &#1240ділет бас&#1179армасы осындай за&#1187сыз іс-&#1241рекет жаса&#1171ан коллекторлы&#1179 компанияны жауапкершілікке тартады. Тіпті, реестрден алып тастауы да м&#1199мкін немесе белгілі бір жауап&#1179а тартады. Бізді&#1187 т&#1241жірибемізде м&#1201ндай жа&#1171дайлар к&#1257п бол&#1171ан. Мысалы, бізді&#1187 клиентімізді&#1187 анасына &#1179о&#1187ырау шал&#1171ан. «Бала&#1187ыз банктен ал&#1171ан несиесін т&#1257лемей ж&#1199р, &#1199йі&#1187ізді тартып алып, арестке &#1179оямыз», деп борышкерді&#1187 анасын &#1179ор&#1179ыт&#1179ан. Соны&#1187 салдарынан ол &#1241йелді&#1187 денсаулы&#1171ы нашарлап, жедел ж&#1241рдемні&#1187 к&#1257мегіне ж&#1199гінуге м&#1241жб&#1199р бол&#1171ан. Ал коллекторлы&#1179 компаниядан хабарласып, &#1179ор&#1179ыту &#1199шін айтыл&#1171ан с&#1257здері телефонда&#1171ы диктофон&#1171а жазылып &#1179алыпты. Біз сол таспаны, жедел ж&#1241рдем берген &#1179&#1201жаттарды тіркеп, &#1241ділет бас&#1179армасына, &#1200лтты&#1179 банкке, прокуратура&#1171а арыздар мен ша&#1171ымдар жазды&#1179. Н&#1241тижесінде коллекторлы&#1179 компанияны&#1187 басшысы борышкерге хабарласып, кешірім с&#1201рап, д&#1257рекі с&#1257йлеп, жал&#1171ан а&#1179парат берген &#1179ыз да кешірім с&#1201рап, а&#1179ыры ол &#1179ызметкер ж&#1201мысынан шы&#1171арылып, моральды&#1179 зиян келтіргені &#1199шін зардап шеккен тарап&#1179а 50 мы&#1187 те&#1187ге &#1257тема&#1179ы т&#1257леген. Егер азаматтар &#1257здеріні&#1187 азаматты&#1179 &#1179&#1201&#1179ы&#1179тарын білсе м&#1201ндай проблемалар туындамайды.

«Коллекторлы&#1179 компанияны&#1187 іс-&#1241рекеттерінен &#1179ор&#1179а беруді&#1187 &#1179ажеті жо&#1179»

Коллекторлы&#1179 компанияларды&#1187 шектен шы&#1171уы азаматтарды&#1187 оларды&#1187 &#1179ор&#1179ытуына к&#1257ніп, жал&#1171ан а&#1179параттарына сеніп, за&#1187герді&#1187 к&#1257мегіне ж&#1199гінбеуіні&#1187 н&#1241тижесі. Сол себепті олар а&#1179шаны пайыздарымен, &#1257сіма&#1179ысымен, айыпп&#1201лдарымен т&#1257леп, &#1257здеріні&#1187 материалды&#1179 жа&#1171дайын &#1179иындатады. Коллекторлы&#1179 компаниялар а&#1179шаны бірден т&#1257леуді талап етеді. Ал жалпы, банкпен келісіп, &#1257сіма&#1179ыны, айыпп&#1201лды азайтып, б&#1257ліп-б&#1257ліп т&#1257леуге де болады, ол м&#1241селені сот ар&#1179ылы да шеше аласыз. Коллекторлы&#1179 компанияны&#1187 іс-&#1241рекеттерінен &#1179ор&#1179а беруді&#1187 &#1179ажеті жо&#1179.

Коллекторлы&#1179 компаниялар т&#1257ленбеген несиелерді банктен сатып алады

Коллекторлы&#1179 компанияларды&#1187 к&#1257пшілігі банктерге &#1179ызмет етеді. Я&#1171ни, банктерді&#1187 т&#1257ленбеген несиелерін &#1257ндіріп беруге к&#1257мектеседі ж&#1241не банк олар&#1171а сол &#1199шін а&#1179ша т&#1257лейді немесе &#1257ндірген а&#1179шадан &#1179андай да бір пайызын береді. Екіншіден, коллекторлы&#1179 компания т&#1257ленбеген несиелерді банктен сатып алады. Факторинг келісімшарты, талап ету &#1179&#1201&#1179ы&#1179тарын беру деген бар, я&#1171ни, талап &#1179ылу &#1179&#1201&#1179ы&#1171ын сатып алады. Коллекторлы&#1179 компания банктен біреуді&#1187 т&#1257ленбей ж&#1199рген несиені талап ету &#1179&#1201&#1179ы&#1171ын сатып алады. С&#1257йтіп, оны сатып жібергеннен кейін банкті&#1187 ол несиеге &#1179атысы болмай &#1179алады. Ол несиені коллекторлы&#1179 компания &#1257зіне &#1257ндіреді. 

© pixabay.com

Коллекторлар кешкі уа&#1179ытта мазаламауы тиіс

Жалпы, за&#1187нама&#1171а с&#1241йкес, коллекторлар кешкі уа&#1179ытта мазаламауы тиіс. Сонымен &#1179атар, борышкерді&#1187 ж&#1201мыс орнына ескерту &#1179а&#1171аздарын жіберуге де &#1179&#1201&#1179ы&#1179 берілмеген. Ондай да жа&#1171дайлар кездеседі, коллекторлар несие т&#1257лемей ж&#1199рген адамны&#1187 ж&#1201мыс орнына, бухгалтерия&#1171а, басшылы&#1171ына &#1179а&#1171аз жіберіп жатады. М&#1201ны&#1187 барлы&#1171ы за&#1187сыз &#1241рекетттер. За&#1187 бойынша, коллекторлар &#1179о&#1187ырау шала алады, жеке кездесуді &#1201сына алады немесе т&#1201р&#1171ылы&#1179ты жері бойынша ескерту, хабарландыру &#1179а&#1171аздарын жібере алады, &#1201ялы байланыс ар&#1179ылы аудио немесе жазбаша хабарлама жолдай алады, Интернет ар&#1179ылы, электронды почта ар&#1179ылы хабарлама жібере алады, біра&#1179 м&#1201ны&#1187 барлы&#1171ы тек борышкерді&#1187 &#1257зіне &#1171ана ж&#1257нелтілген болуы тиіс.