Финансы и IT

«Бір п&#1241тeрдe &#1179aншa aдaм тіркeлe aлaды, oл туыс бoлсa шe?», «Т&#1201р&#1171ылы&#1179ты мeкeнжaй бoйыншa бір п&#1241тeрдe, aл бaс&#1179a п&#1241тeрдe уa&#1179ытшa тіркeудe т&#1201ру&#1171a бола ма?», «П&#1241терді бір ай&#1171а &#1171ана жалдаса&#1179 та тіркелу керек пе?» деген с&#1201ра&#1179тарды жиі естиміз. Осы ретте Tengrinews.kz тілшісі за&#1187нама мен кодекстерге с&#1199йене отырып, &#1178аза&#1179станда за&#1187 бойынша бір п&#1241терде &#1179анша адамны&#1187 тіркеле алатынын, п&#1241тер жалдаушыларды тіркеуді&#1187 &#1179аупі ж&#1241не за&#1187 талаптарын орындама&#1171андар&#1171а &#1179андай жаза &#1179арастырылатынын аны&#1179тап к&#1257рді.

М&#1201ны&#1187 алдында елімізде бір п&#1241терді&#1187 &#1257зінде 200-300 адам тіркелген жа&#1171дайлар аны&#1179тал&#1171ан еді. &#1178ала&#1171а а&#1171ыл&#1171ан халы&#1179 уа&#1179ытша болса да тіркеу іздейтіні рас. Министрлік &#1257кілдері осы «резе&#1187ке п&#1241терлер» м&#1241селесімен к&#1199ресті баста&#1171ан болатын. 

Бір п&#1241терде &#1179анша адам тіркеле алады?

&#1240ділет министрлігіні&#1187 м&#1241ліметінше, санитарлы&#1179 талаптар бойынша, &#1241рбір адам&#1171а кем дегенде 15 шаршы метр &#1179ажет. Осындай типтік ережелер елді&#1187 &#1241р &#1257&#1187ірінде &#1241р т&#1199рлі екен ж&#1241не оны &#1199кімет пен жергілікті ат&#1179арушы органдарды&#1187 &#1257кілдері бекітеді. Мысалы, Алматы мен Н&#1201р-С&#1201лтанда бір тіркелген адам&#1171а 15 шаршы метр &#1179ажет болса, бас&#1179а &#1257&#1187ірлерде одан с&#1241л аздау болуы м&#1199мкін. Егер Алматыда екі б&#1257лмелі п&#1241терді&#1187 орташа ауданы 60 шаршы метр болса, онда за&#1187 бойынша тек 4 адамны&#1187 тіркеуде т&#1201ра алатыны айтылады. 

Алайда ескеретін бір жайт бар: т&#1201р&#1171ын &#1199йді&#1187 аума&#1171ы жеткілікті болса п&#1241тер иесі &#1178аза&#1179стан Республикасыны&#1187 кез келген азаматын п&#1241теріне тіркей алады. Ал біра&#1179 п&#1241тер к&#1257лемі жеткіліксіз болса, тек стандарт бекітілген норма бойынша тіркеу р&#1201&#1179сат етілген. 

Сондай-а&#1179, «&#1240кімшілік &#1179&#1201&#1179ы&#1179 б&#1201зушылы&#1179 туралы» кодексті&#1187 493-бабы бойынша, п&#1241тер иесі п&#1241терінде на&#1179ты т&#1201рмайтын жеке т&#1201л&#1171аларды тiркесе, о&#1171ан 5 АЕК м&#1257лшерінде (12 625 те&#1187ге) айыпп&#1201л салынатыны айтылады. Ол ереже б&#1201зушылы&#1179 та&#1171ы бір рет &#1179айталанса, айыпп&#1201л сомасы екі есеге к&#1257бейеді. 

Ал &#1179она&#1179&#1179а келген ту&#1171ан-туыстар уа&#1179ытша п&#1241тер жалдаса ж&#1241не ол бір айдан аса уа&#1179ыт&#1179а болса, уа&#1179ытша тіркеуге т&#1201руы тиіс болады.

П&#1241тер жалдаушылар уа&#1179ытша т&#1201р&#1171ын емес

«Т&#1201р&#1171ын &#1199й &#1179атынастары туралы» За&#1187ны&#1187 23-бабыны&#1187 3-1-тарма&#1171ына с&#1241йкес, п&#1241тер иесін немесе жал&#1171а берушіні «жал&#1171а беріліп отыр&#1171ан т&#1201р&#1171ынжайда т&#1201ратын адамдарды &#1178аза&#1179стан Республикасыны&#1187 за&#1187намасында белгіленген т&#1241ртіппен тіркеуге» міндеттейтіні айтылады.

Ал п&#1241тер жалдаушыларды тіркеуге &#1179ойма&#1171ан п&#1241тер иелері за&#1187 бойынша 10 АЕК, я&#1171ни 25 250 те&#1187ге айыпп&#1201л т&#1257лейді. Олар жеке т&#1201л&#1171а емес, ша&#1171ын к&#1241сіпкерлер болса, айыпп&#1201л к&#1257лемі 15 АЕК немесе 37 875 те&#1187ге болады екен.

&#1178андай жаза &#1179арастырыл&#1171ан?

«&#1240кімшілік &#1179&#1201&#1179ы&#1179 б&#1201зушылы&#1179» туралы кодексті&#1187 492-бабына с&#1241йкес («&#1178аза&#1179стан Республикасында тiркеусiз не жеке басты ку&#1241ландыратын &#1179&#1201жаттарсыз т&#1201ру»), т&#1201рып жат&#1179анына 10 к&#1199н ас&#1179ан немесе т&#1201р&#1171ылы&#1179ты мекенжайына &#1179атысты жарамсыз &#1179&#1201жатпен т&#1201рып жат&#1179ан адам&#1171а бірінші рет ескерту жасалады.

Біра&#1179 ол мерзім бір айдан асып кетсе, о&#1171ан 7 АЕК к&#1257лемінде (17 675 те&#1187ге) айыпп&#1201л салынады. Дегенмен б&#1201л &#1241рекет &#1241рі &#1179арай жал&#1171аса берсе о&#1171ан 13 АЕК к&#1257лемінде (32 825 те&#1187ге) айыпп&#1201л салынады.

П&#1241терді жал&#1171а алушыны тіркеуде неге назар аудару керек?

За&#1187гер Данияр Т&#1199ймебаевты&#1187 айтуынша, п&#1241тер иесі жал&#1171а алушыны т&#1201р&#1171ылы&#1179ты мекенжайы бойынша тіркей ме, тіркемей ме — &#1257з &#1179алауы. Біра&#1179 уа&#1179ытша тіркеуге олар міндетті. Ал уа&#1179ытша емес, т&#1201р&#1171ылы&#1179ты мекенжайы ретінде п&#1241теріне тіркесе, &#1199лкен &#1179ауіп т&#1257нбейді дейді. Тек коммуналды&#1179 &#1179ызмет тарифтері жо&#1171арылайды — себебі ол тарифтер тіркелген &#1241рбір адам басына есептеледі. Біра&#1179, за&#1187герді&#1187 с&#1257зіне &#1179ара&#1171анда, п&#1241тер жалдаушыны кез келген с&#1241тте тіркеуден шы&#1171арып тастау&#1171а болады (о&#1171ан ескертпей де).

Б&#1201дан б&#1257лек, ол за&#1187 бойынша п&#1241терде тіркелген адамны&#1187 &#1199й иесіні&#1187 м&#1199лігіні&#1187 &#1179андай да бір &#1199лесіне таласа алмайтыны айтады. Ол оны бас&#1179а біреуге жал&#1171а беріп немесе кепілге &#1179оя алмайды. Дегенмен «Т&#1201р&#1171ын &#1199й &#1179атынастары туралы» За&#1187&#1171а с&#1199йенсек, &#1179а&#1171аз т&#1199рінде п&#1241тер жалдаушыны&#1187 еш&#1179андай &#1179&#1201&#1179ы&#1171ы болмаса да, ол м&#1199лікті &#1199й иесіні&#1187 &#1179андай &#1179&#1201&#1179ы&#1179тары бар д&#1241л сол &#1179&#1201&#1179ы&#1179тар бойынша &#1179олдана алады екен.

Та&#1171ы бір ескеретін жайт, &#1199йде тіркелген адамны&#1187 баласы д&#1199ниеге келсе, ол автомат т&#1199рде п&#1241тер иесіні&#1187 &#1199йінде т&#1201р&#1171ылы&#1179ты мекенжайы бойынша тіркелген болып шы&#1171ады екен. Себебі баланы&#1187 ата-анасы сол п&#1241терде тіркелген. Біра&#1179 ол отбасы (жал&#1171а алушы) тіркеуден шы&#1171удан бас тартса, п&#1241тер иесі б&#1201л м&#1241селені тек сот ар&#1179ылы шеше алатыны айтылады.