Финансы и IT

&#1178aзіргі тa&#1187дa мeмлeкeттік бa&#1171дaрлaмaлaр aр&#1179ылы ипoтeкa&#1171a &#1199й aлу &#1257зeкті. Aлaйдa кeз кeлгeн сaлa сeкілді б&#1201л ба&#1171ытта да біраз м&#1241селе бар. М&#1241селен, ипотека&#1171а &#1199й алуды&#1187 біраз кезе&#1187інен &#1257ткеннен кейін, со&#1187&#1171ы кезе&#1187дерді&#1187 бірі — сату-сатып алу келісімшартын ж&#1199ргізу. Мемлекеттік ба&#1171дарламалар бойынша ипотека&#1171а п&#1241тер алатын адамдар сату-сатып алу келісімшартын жасау &#1199шін нотариус&#1179а ж&#1199гінеді. Алайда б&#1201л &#1179ызметті&#1187 а&#1179ысы за&#1187да бекітілгенін біреу білсе, біреу білмес. Б&#1201л м&#1241селені Tengrinews.kz тілшісі за&#1187гер маманнан аны&#1179тап к&#1257рді. 

 Сату-сатып алу шарты

За&#1187гер маман Думан К&#1257пбаевты&#1187 айтуынша, ипотека ар&#1179ылы &#1199й алатын азамат&#1179а &#1257зі ж&#1199гінген банк тарапынан «ипотекасы ма&#1179&#1201лдан&#1171ан» жа&#1171дайда арнайы ку&#1241ландыру &#1179&#1201жаты беріледі. 

«Егер банк тарапынан азаматты&#1187 «ипотекасы ма&#1179&#1201лдан&#1171ан» жа&#1171дайында ку&#1241ландыру &#1179&#1201жаты берілмеген болса, &#1241рине нотариус&#1179а ж&#1199гінген кезде &#1179ызмет к&#1257рсетуге 40 мы&#1187 те&#1187геден к&#1257п &#1179аражат с&#1201рауы м&#1199мкін. Оны &#1241р нотариус &#1257зі белгілейді. Б&#1201л «Нотариат туралы» За&#1187да к&#1257рсетілген. Ипотека&#1171а &#1199й алатын жа&#1171дайда бірінші кезекте &#1257зі ж&#1199гінген банктен «ипотекасы ма&#1179&#1201лдан&#1171аны» туралы ку&#1241ландыру &#1179&#1201жатын ал&#1171аннан кейін барып &#1179ана нотариус&#1179а ж&#1199гінген ж&#1257н», — дейді за&#1187гер. 

© Т&#1201рар &#1178азан&#1171апов

Ку&#1241ландыру &#1179&#1201жаты

За&#1187герді&#1187 айтуынша, к&#1257п жа&#1171дайда банк тарапынан арнайы ку&#1241ландыру &#1179&#1201жаты міндетті т&#1199рде беріледі екен. 

«Ол &#1179&#1201жат банк тарапынан міндетті т&#1199рде беріледі. Біра&#1179 сату-сатып алу келісімшартын жасайтын кезде нотариус&#1179а ж&#1199гінген жа&#1171дайда азаматтар ку&#1241ландыру &#1179&#1201жатын к&#1257рсетуі керек екенін білмейді. Тиісінше нотариус &#1257кілдері де ол &#1179&#1201жатты с&#1201рамауы м&#1199мкін. Себебі п&#1241терді&#1187 ипотека&#1171а алынып жат&#1179анынан бейхабар болуы м&#1199мкін. Сонды&#1179тан нотариус&#1179а келген жа&#1171дайда бірден п&#1241терді&#1187 ипотека&#1171а алынып жат&#1179анын ж&#1241не банк тарапынан берілген «ипотека ма&#1179&#1201лдан&#1171аны» туралы ку&#1241ландыру &#1179&#1201жатын к&#1257рсету &#1179ажет», — дейді Думан К&#1257пбаев. 

Маманны&#1187 с&#1257зінше, нотариус&#1179а банктен «ипотекасы ма&#1179&#1201лдан&#1171аны» туралы ку&#1241ландыру &#1179&#1201жатын &#1201сын&#1171ан жа&#1171дайда за&#1187 бойынша &#1179ызмет к&#1257рсеткені &#1199шін 4 АЕК м&#1257лшерінде &#1171ана салы&#1179 салынады. 2018 жылды&#1187 30 &#1179арашасында&#1171ы «2019-2021 жыл&#1171ы Республикалы&#1179 бюджет туралы» за&#1187да 1 АЕК — 2525 те&#1187ге деп есептелген. Я&#1171ни ипотека&#1171а &#1199й алу кезінде сату-сатып алу келісімшартын жасау &#1199шін нотариус &#1179ызмет к&#1257рсеткені &#1199шін 10 100 те&#1187ге к&#1257лемінде &#1179аржы белгілеуге тиіс. 

За&#1187герді&#1187 айтуынша, егер нотариус &#1179ызмет к&#1257рсеткені &#1199шін 4 АЕК-тен к&#1257п &#1179аржы алатын болса, ол за&#1187сыз іс-&#1241рекет болып саналады екен. 

Нотариус&#1179а асыра т&#1257ленген а&#1179шаны &#1257ндіріп алу&#1171а бола ма?

Нотариус &#1257кілдеріне 80 мы&#1187 те&#1187ге м&#1257лшеріне дейін &#1179аражат берген желі &#1179олданушылары оны &#1179алай &#1257ндіріп алу&#1171а болатынын с&#1201рап, сауал жолда&#1171ан. За&#1187гер Думан К&#1257пбаевты&#1187 айтуынша, м&#1201ндай жа&#1171дайда арты&#1179 т&#1257ленген &#1179аражатты &#1257ндіріп алуды&#1187 3 жолы бар екен.

«Е&#1187 біріншіден, нотариус&#1179а арты&#1179 т&#1257ленген &#1179аражатты сот ар&#1179ылы &#1257ндіруге болады. Екіншіден, нотариустарды &#1179ада&#1171алайтын орган — &#1240ділет органы. &#1178аражатын &#1257ндіріп ал&#1171ысы келетін азаматтар &#1240ділет органдарына ша&#1171ым т&#1199сіре алады. &#1198шінші жолы — Прокуратура&#1171а ж&#1199гіну. К&#1257біне нотариус &#1179ызметкерлері азаматтар&#1171а «банктен ипотеканы&#1187 растал&#1171аны туралы &#1179&#1201жат алып келі&#1187із» деп с&#1201рамайды. Ерте&#1187гі к&#1199ні азаматтар сот&#1179а ж&#1199гінген жа&#1171дайда нотариуста&#1171ылар «ол &#1199йді&#1187 ипотека&#1171а алынып жат&#1179анын білмедік» деп айтуы м&#1199мкін», — дейді за&#1187гер. 

Айта кетейік, Т&#1201р&#1171ын &#1199й &#1179&#1201рылыс жина&#1179 банкі мамандарыны&#1187 м&#1241ліметінше, Салы&#1179 кодексіні&#1187 611-бабына с&#1241йкес егер келісімшарт ипотека&#1171а п&#1241тер алу бойынша ж&#1199ргізілетін болса, нотариалды&#1179 &#1179ызметтерге мемлекеттік баж салы&#1171ы 2 АЕК-тен аспауы &#1179ажет. Сондай-а&#1179 арнайы техникалы&#1179 &#1179ызметтерге &#1179осымша 2 АЕК есебінде салы&#1179 салынады.